Congee Pedalee

19 augustus 2021, Białystok

Rustdag in Białystok. Dat betekent in de ochtend lekker en lang ontbijten, de grote mensen wassen wat ze kunnen in de pompbak, de blondies kijken Netflix.

Daarna is het tijd voor Białystok. Białystok is een stad met een rijk verleden. Eeuwenlang hebben mensen van verschillende nationaliteiten er zich gevestigd. Toen in 1862 de spoorlijn Warschau-Petersburg werd aangelegd, kwamen veel nieuwe inwoners naar de stad, voornamelijk van Russische, Duitse en Joodse nationaliteit. Van de dertigduizend inwoners die Białystok op dat moment telde, was ongeveer tien procent van Poolse, zeventien procent van Duitse, dertien procent van Russische en zestig procent van Joodse afkomst. Door deze verscheidenheid werden in Białystok veel verschillende talen gesproken. Dit inspireerde inwoner Ludwik Zamenhof om voor iedereen een gemeenschappelijke, universele taal te creëren. Het Esperanto!

Op het huis waar Ludwik Zamenhof geboren is en gewoond heeft staat nu een prachtige mural. Op de muurschildering staat niet alleen Zamenhof afgebeeld, maar ook zijn buren en vrienden, Jakub Szapiro, een Esperantist die door de nazi’s werd vermoord, en Abraham Zbar. WOII liet in Białystok dramatische sporen na. In 1939 woonden er ongeveer 107.000 mensen in Białystok. Tegen 1946 was de bevolking gehalveerd inclusief de volledige Joodse populatie.

Maar het is toch vooral verscheidenheid die het silhouet van de stad bepaalt. Majestueuze katholieke en orthodoxe kerken, brede lichte lanen, het Branickipaleis… Het park aan het paleis met beelden en fonteinen wordt het Versailles van het Noorden genoemd maar dat vinden we toch wat overdreven. Het stadscentrum bestaat uit brede lanen met oude panden in lichte pasteltinten. Het is zeer hoekig en uitgestrekt maar knus wordt het niet echt.

Białystok staat ook bekend om zijn street art. Over de ganse stad zijn prachtige murals opgetrokken. Ze geven de soms trieste woonblokken een kleurige toets en ze brengen vaak een boodschap van tolerantie en verbondenheid.

‘ s Avonds staan de kinders achter het fornuis. Fishsticks met puree! Olee! Ik loop nog even naar de shop met spirituals en vind er naast een lekker wijntje een zotte zonsondergang.